De werking van de Veiligheid van de Staat

Tijdens het actuadebat in de plenaire vergadering van donderdag 23 april 2015 interpelleerde ik de minister van Justitie Koen Geens, in zijn afwezigheid vertegenwoordigd door Vice-eersteminister Kris Peeters, over de Veiligheid van de Staat.

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de vice-eersteminister, beste collega’s, onze veiligheidsdiensten moeten performanter werken en dat moet een constant aandachtspunt zijn. De samenleving evolueert, onze tegenstanders evolueren en dus is het logisch dat de veiligheidsdiensten voldoende mogelijkheden krijgen en gebruiken om hierop in te spelen. Terrorismedreigingen, persoonlijke beveiliging, cybercriminaliteit, noem maar op, al onze veiligheidsdiensten moeten een antwoord bieden op deze bedreigingen.

De publicatie ‘De geheimen van de Staatsveiligheid’ van journalist Lars Bové waarover wij vandaag ook al een en ander in De Tijd gelezen hebben, legt een aantal pijnpunten van de werking van de Veiligheid van de Staat bloot. Er werd daarnet al kort naar verwezen, maar voor een aantal essentiële zaken zouden er, ik spreek in de voorwaardelijke wijs, te weinig middelen zijn. Denken wij maar aan de betaling van informanten of aan de betaling van persoonsbescherming. Zelfs een filiaal in Antwerpen moet blijkbaar letterlijk onderstut worden met schoren om de veiligheid van het gebouw te kunnen garanderen.

Blijkbaar is er ook onvoldoende bescherming van gevoelige informatie en er is een gebrek aan transparantie. Bovendien wordt er door de veiligheidsdiensten geklaagd over een gebrek aan interesse bij, weliswaar vorige, politieke verantwoordelijken. Ten slotte zou er ook informatie worden vergaard buiten het wettelijke kader en is er een gebrek aan controle.

Mijnheer de minister, soms leest men zaken die men niet voor mogelijk houdt anno 2015, in dit tijdsgewricht van onveiligheid. Het is alsof bij de Staatsveiligheid “de sterre bleef stille staan”.

Wat is de reactie van de minister — ik bedoel uiteraard minister Geens — op de in de krant geciteerde pijnpunten? Ik ga ervan uit dat het boek nog niet volledig geanalyseerd is. Welke stappen zullen worden gezet om de Veiligheid van de Staat uit te bouwen tot een performante organisatie?  

Antwoord van de minister:

Mijnheer de voorzitter, beste collega’s, ik heb het boek natuurlijk nog niet kunnen lezen. Ik merk dat u het al bij u hebt en misschien hebt u het al gelezen. Ik weet niet of het de moeite is om het aan te kopen. De minister van Justitie zal natuurlijk alles wat verschenen is in L’Echo, De Tijd en alle reclame voor het boek kunnen bespreken in de commissie voor de Justitie of in de plenaire vergadering.

Hij heeft mij echter laten weten dat de regering erkent dat er in het verleden problemen waren met de financiering van de Veiligheid van de Staat en dat er de voorbije maanden maatregelen zijn genomen om daaraan tegemoet te komen.

Ik overloop de maatregelen snel. Eerst en vooral werd door de regering gedurende de voorbije begrotingscontrole beslist om de effectieve middelen van de dienst drastisch uit te breiden. De personeelskredieten zullen met zo’n 19 % toenemen. Daar de lokale werking van de inlichtingendienst van uitermate groot belang is in de strijd tegen terrorisme, extremisme en radicalisering zullen bijkomende middelen hoofdzakelijk worden aangewend voor het versterken van de provincieposten van de Veiligheid van de Staat. Daarnaast krijgt de dienst eveneens een eenmalig bedrag van 4 miljoen euro om dit jaar aan te wenden voor bijkomende investeringen.

Bovendien — collega Jambon heeft er al naar verwezen — is de overdracht van de personeelsbescherming van de Veiligheid van de Staat naar de federale politie gebeurd. Daarover is zojuist wat toelichting gegeven.

Wat de vraag betreft aangaande de werking en operationele activiteiten van de Veiligheid van de Staat, laat de minister van Justitie meegeven dat de diensten volop bezig zijn met de evaluatie van de BIM-wet alsook van de toepassing ervan. Zoals u weet, regelt deze wet de methoden voor het verzamelen van gegevens door inlichtingen- en veiligheidsdiensten. De resultaten van de evaluatie zullen dienen om de wet aan te passen, waar dat vereist is. 

De minister van Justitie laat ook weten dat het wetsontwerp zal worden ingediend kort na het parlementair reces.

Repliek Peter Buysrogge:

Mijnheer de minister, de komende dagen zal er misschien nog meer in de media verschijnen, naarmate andere zaken die in het boek staan bekend worden. Volgende week, toeval of niet, brengen wij met de commissie een bezoek aan de Veiligheid van de Staat. Ik meen dat dit het Parlement de mogelijkheid zal bieden een aantal beweringen af te toetsen. Het antwoord van uw collega helpt ons alvast verder. Wij verwachten van minister Geens en van de regering dat er verder actie zal worden ondernomen.

Uw opsomming van de inspanningen die plaatsvinden en van de aangekondigde evaluaties, stemt ons positief.

Ik meen ook dat er een rol weggelegd is voor het Comité I om dit de komende maanden verder te onderzoeken. Voor onze fractie is het alleszins duidelijk dat performante inlichtingdiensten essentieel zijn voor de veiligheid van dit land.