De NAVO-top en het strategisch plan voor Defensie

Op 30/06/2016 interpelleerde ik tijdens de plenaire vergadering eerste minister Charles Michel en minister Steven Vandeput over de NAVO-top in Warschau en het strategisch plan voor Defensie (nr. P1342).

Mijnheer de eerste minister, mijnheer de minister, gisterennacht hadden wij hier een vrij pittige bespreking, waarbij het over de NAVO-top van Warschau van eind volgende week ging. Er was kritiek van de oppositie – het is de plicht van de oppositie om kritiek te hebben – omdat er nog heel wat onduidelijkheid is over het budget van Defensie en over het strategisch plan van Defensie. De oppositie vroeg of er een engagement van de regering kon komen dat er op de top van Warschau echt wel iets kon worden verteld, want er is niets zo erg als met lege handen toekomen. Dat was de kritiek van de oppositie, die er trouwens ook niet in geloofde dat er nog iets zou worden voorgelegd.

Het departement Defensie is een belangrijk departement. Het is belangrijk er in de toekomst in te blijven investeren om de militairen een toekomst te geven, om onze veiligheid te kunnen garanderen, nu en in de toekomst, en om een volwaardige en betrouwbare bondgenoot te blijven.

De avond kabbelde verder, wij gingen dieper de nacht in. Wat blijkt vanochtend? Er is toch een akkoord bereikt in de regering over een preambule en een strategische visietekst. Daarin wordt voldoende duidelijk geschetst wat de investeringen moeten en zullen zijn en welke budgetten daarvoor worden vrijgemaakt. Er is ook een afbouw van personeel, maar tegelijkertijd ligt de klemtoon op meer operationele inzetbaarheid, en wil men meer jongeren aan het werk bij Defensie. Er wordt ook aandacht gegeven aan de kerntaken van Defensie.

Ik heb de indruk dat dit een logische gang van zaken is. Eind vorig jaar was er het kerstakkoord, waarin de principes duidelijk werden gemaakt. Dat wordt verder verduidelijkt in de engagementen die de regering nu aangaat.

Mijnheer de minister, wat is er exact beslist? Houden de beslissingen beleidswijzigingen in ten opzichte van het kerstakkoord van vorig jaar? Wat zijn nu de concrete volgende stappen in het kader van de implementatie van deze beslissingen?

Antwoord Charles Michel

Monsieur le président, chers collègues, merci pour les différentes questions qui ont été adressées au gouvernement.

Je voudrais concentrer ma réponse sur les deux sujets que sont, d'une part, le sommet de Varsovie et, d'autre part, la vision stratégique.

En ce qui concerne le sommet de Varsovie, plusieurs l'ont évoqué, nous sommes dans un moment important parce que nous ressentons bien que ce sommet, qui a lieu en général tous les deux ans, trouve place à un moment où l'on ne peut pas dire que la situation sécuritaire se soit améliorée ou serait devenue plus rassurante. Tant au sud de l'Europe que du côté est, nous constatons un regain de conflits et un regain de tensions. Cela suppose qu'il y ait cet engagement au départ des chefs de gouvernement et des chefs d'État pour tenter de voir comment, ensemble, nous pouvons renforcer les mesures, comment, ensemble, nous pouvons coopérer pour faire face à ce diagnostic que nous partageons sur la situation sécuritaire.

Je confirme que nous allons soutenir la stratégie pour continuer à nous mobiliser pour la dissuasion renforcée, que nous allons continuer à tenter de mobiliser plus de moyens pour la défense collective, à tenter de renforcer des coopérations notamment dans le cadre de la lutte contre le terrorisme et à développer des stratégies pour la lutte pour la cybersécurité et contre la cybercriminalité.

Nous constatons aussi qu'à côté des enjeux au sud de l'Europe, il sera important de développer une stratégie ambitieuse pas seulement au départ de l'OTAN mais aussi dans d'autres instances. Je pense à l'Union européenne et aux Nations unies, dans le cadre du dialogue avec la Russie. Pour toujours, la Russie sera la voisine de l'Europe. Pour toujours, il sera nécessaire de trouver le chemin entre, d'une part, une capacité de faire respecter les valeurs que nous incarnons et, d'autre part, l'ambition de réussir le dialogue politique avec la Russie. 

Op internationaal niveau en conform het regeerakkoord heeft deze regering een strategie bevestigd. De bevestiging van de strategie is de 3D-ontwikkelingssamenwerking, steun voor humanitaire hulp, diplomatie, politieke dialoog, politiek engagement en defensie.

Monsieur Dallemagne, vous nous aviez habitués à plus de correction sur le plan intellectuel. Nous avons parfois siégé dans des commissions parlementaires ensemble. Quelle est la réalité? La réalité, c'est qu'en Europe, depuis la guerre froide, il existe une tendance lourde à la baisse des budgets de Défense. Ce n'est pas propre à la Belgique, ce n'est pas propre aux deux dernières années. C'est une tendance lourde dans le cadre de laquelle des économies budgétaires ont été réalisées, de manière importante, sur le dos des budgets de la Défense.

Le message important, dont j'ai pris connaissance très vite en devenant chef de gouvernement, c'est l'appel pour de la solidarité en matière de Défense et pour de la crédibilité.

Een paar keren heb ik de kans gehad de verantwoordelijken van onze NAVO-partners te ontmoeten. Ik heb hun oproep gehoord. Wij bieden een geloofwaardig antwoord. Wat was de oproep? De oproep was dat wij op korte termijn, dit is belangrijk, de besparingen op Defensie zouden stoppen. Dat doen wij, om zo snel mogelijk een perspectief te bieden voor de volgende jaren.

Enfin, monsieur Dallemagne, vous avez tenu des propos absurdes à cette tribune. Vous avez dit qu'en matière de Défense, les investissements ne portent pas sur plusieurs législatures. C'est pourtant toujours le cas. En matière de Défense, les contrats sont tellement importants qu'ils ont, à chaque fois, un impact financier sur plusieurs législatures.

Je vous confirme que des moyens seront mobilisés durant cette législature. Ainsi, 200 millions d'euros seront dégagés pour neutraliser les effets de la tendance à la baisse des budgets de la Défense, ce qui tranche avec des décisions budgétaires qui ont été prises par le passé. En effet, pour la première fois, on stabilise la Défense avec une perspective de croissance.

Chers collègues, nous sommes totalement convaincus que nos militaires, mobilisés pour nos libertés, notre sécurité, sur notre propre sol, comme c'est le cas depuis les attentats aux conséquences tragiques qui ont touché notre population, mais aussi sur des sols étrangers, méritent d'être soutenus par ce Parlement et ce gouvernement.

Je suis plutôt fier de diriger un gouvernement qui a travaillé intensément, pendant des mois, avec sérieux, avec un souci de crédibilité pour être en mesure de respecter cet engagement stratégique pour l'avenir.

Par ailleurs, et surtout – c'est là tout le sens du travail qui va être réalisé – le Conseil des ministres a demandé au ministre de la Défense d'implémenter ce projet, sur la base d'un document sérieux qui comprend 114 pages, qui pose un diagnostic, identifie des orientations et qui va nous permettre de continuer à progresser, dans les semaines et les mois à venir.

J'ose donc dire que cette législature représente incontestablement un tournant dans le bon sens pour la Défense en Belgique en passant à une nouvelle page, à un nouveau chapitre. Cela aussi devra être mis à l'actif de cette majorité.

Antwoord Steven Vandeput

Mijnheer de voorzitter, geachte collega’s, zo dadelijk kom ik terug op datgene wat de leden van de oppositie menen te kunnen opmerken. Vanmorgen kon ik op allerlei sites al lezen dat zij zich beter weten dan al de rest.

In elk geval, het document telt 144 bladzijden. Daarvan is akte genomen in de Ministerraad. Het werd door de Ministerraad met een preambule goedgekeurd, met een duidelijke opdracht en mandaat voor de minister van Defensie om daarop verder te gaan, het te concretiseren en uit te werken. 

Mijnheer De Vriendt, ik daag u uit. Ik weet dat u misschien emotionele problemen hebt met 144 bladzijden. Het document is online beschikbaar. Ik nodig u en de overige leden van de oppositie uit om misschien eens verder te kijken dan de eerste bladzijde. Ik vraag u om te stoppen met onnozele discussies over visie, plan en strategie. Leest u het regeerakkoord erop na. De minister van Defensie heeft de opdracht gekregen om een strategische langetermijnvisie uit te werken. Welnu, ik geef u hier 144 bladzijden aan strategische langetermijnvisie voor Defensie.

Daarmee kom ik tot de status van dit document, waar de heer Buysrogge naar vraagt. De status is heel duidelijk. Het is de basis van waar wij de volgende vijftien jaar met onze Defensie naartoe gaan. Die basis maakt dat wij terug in de middenmoot van Europa zullen zitten.

Het is daarom ook een realistisch plan, want ik heb niet gemikt op een groei tot 2 %. Ik heb er niet op gedoeld om de eerste te worden van de klas, want dat zou niet realistisch geweest zijn. Ik ga voor een aanpak en een groei die binnen normale economische omstandigheden voor ons land als belangrijk land in Europa haalbaar moeten zijn.

Die visie geeft zicht op een Defensie die multilateraal solidair is, niet alleen op het vlak van de output, waarvoor wij vandaag al bekendstaan, maar die ook garandeert dat wij in de toekomst de bijdragen die wij op internationaal vlak leveren en waarvoor wij geapprecieerd worden, kunnen blijven volhouden.

Monsieur Ducarme, je peux vous confirmer que le plan tourne très clairement le dos au minimum insuffisant. On va investir dans cinq bataillons motorisés, équipés comme il se doit pour pouvoir assumer leurs missions.

D'autres collègues ont également demandé ce qu'il en était avec les casernes.

Mijnheer Yüksel, we hebben lang gedaan over het uitwerken van het strategisch plan. We hebben ook alle stappen genomen die nodig zijn om een goede strategie uit te werken. In de eerste plaats hebben we een goede omgevingsanalyse gemaakt en daaruit conclusies getrokken. Dan hebben we bekeken wat wij als klein land in Europa kunnen doen om antwoorden te bieden op deze internationale veiligheidsuitdagingen. Er zijn heel duidelijke keuzes gemaakt. Zij die de moeite nemen om verder te lezen dan het voorblad zullen merken dat er heel duidelijke keuzes zijn gemaakt. Dat is de beslissing die we genomen hebben in september laatstleden. Vandaag hebben we het document klaar waarin we zeggen op welke manier we dat zullen doen.

Op dit ogenblik kunnen we ons effectief de vraag stellen waar we dat nu gaan doen. Collega’s, ik wil niemand ongerust maken. Door een aantal vragen dat ik uit de oppositie krijg, heb ik de indruk dat men bij de oppositie nogal gung ho is om hier en daar een kazerne te sluiten en mensen ongerust te maken. Wel, ik kan u vandaag zeggen dat wij gaan naar een Defensie met 25 000 mensen en dat wij ervoor zullen zorgen dat die mensen naast fatsoenlijk materieel ook fatsoenlijke huisvesting zullen krijgen. Ik hoop mijn collega’s in de regering daarover heel snel een voorstel te kunnen doen.

Wat betreft de mogelijke onzekerheid bij de militairen en het wachten op antwoorden, kan ik u meedelen dat er deze middag naar elke individuele militair een zogenaamde flash is gestuurd met een aantal bepalingen uit het rapport. Ik zal de komende weken gebruiken om her en der lokaal persoonlijk meer uitleg te geven over wat we voorzien hebben.

Premier, beste collega’s, ik meen dat deze regering effectief een serieuze ommekeer heeft kunnen teweegbrengen, een serieuze ommekeer in het uitlopen van het vredesdividend dat duidelijk was opgebruikt. Daarmee kunnen we de 30 000 mensen bij Defensie vandaag de zekerheid geven dat de regering gelooft in wat ze doet en die ook weet welke belangrijke bijdrage onze Defensie levert op het vlak van de internationale veiligheid. Ze is ook bereid daarvoor de nodige maatregelen te nemen, zowel vandaag als in de toekomst.

Repliek Peter Buysrogge

De heer De Vriendt heeft duidelijk een ander antwoord gehoord dan ik.

Gisteren werd er nog moord en brand geschreeuwd. De regering ging met lege handen naar Warschau. Welnu, ik denk dat het antwoord van de eerste minister en de minister van Defensie iets anders bewijst.

Ik wil de collega’s van de oppositie dan ook oproepen om enige politieke eerlijkheid aan de dag te leggen. Er worden hier wel degelijk cijfers naar voren geschoven. Er ligt hier een ambitieus plan, een visietekst voor, wat toch heel belangrijk is voor de toekomst van Defensie. U doet dit af alsof het niets is. Ik wil toch pleiten voor enige politieke eerlijkheid.

Ik wens de eerste minister en de minister van Defensie veel succes in Warschau. Het is belangrijk dat wij ons blijven profileren als geloofwaardige partner en dat niet alleen, er moeten ook acties en daden zijn.

Het integrale verslag kan u terugvinden op http://www.dekamer.be/doc/PCRI/pdf/54/ip118.pdf#search="P1342"